Inspektor nadzoru inwestorskiego – kiedy musi zostać ustanowiony?

Inspektor nadzoru inwestorskiego jest jednym z uczestników procesu budowlanego – jednym z tych wymienionych wprost w Prawie budowlanym. Kim jest? Generalnie można przyjąć, że jest reprezentantem inwestora na budowie, osobą, która ma dbać o interesy inwestora i go zabezpieczać, a jednocześnie zapewnić sprawny przebieg procesu inwestycyjnego. W ramach swoich obowiązków na budowie, oprócz reprezentowania inwestora przez sprawowanie kontroli zgodności jej realizacji z projektem lub pozwoleniem na budowę, przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej, inspektor jest zobowiązany do kilku zadań. 

W zakres obowiązków wchodzą czynności: sprawdzania jakości wykonywanych robót budowlanych, sprawdzanie i odbiór robót budowlanych ulegających zakryciu lub zanikających, uczestniczenie w próbach i odbiorach technicznych instalacji, urządzeń technicznych i przewodów kominowych oraz przygotowanie i udział w czynnościach odbioru gotowych obiektów budowlanych i przekazywanie ich do użytkowania, potwierdzanie faktycznie wykonanych robót oraz usunięcia wad, a także, na żądanie inwestora, kontrolowanie rozliczeń budowy. Kiedy więc inspektor nadzoru inwestorskiego musi zostać ustanowiony i jaki jest zakres jego możliwości? Więcej na ten temat dowiesz się właśnie w tym artykule.

Kim jest inspektor nadzoru inwestorskiego i jakie ma uprawnienia?

Aby prawidłowo wykonywać swoje obowiązki mieć faktyczną możliwość egzekwowania swoich uprawnień, inspektorowi przyznano określone prawa. Może on w szczególności wydawać kierownikowi budowy lub kierownikowi robót polecenia, potwierdzone wpisem do dziennika budowy, dotyczące m.in. usunięcia nieprawidłowości lub zagrożeń, czy wykonania określonych prób lub badań w ramach budowy. Ma prawo również żądać od kierownika budowy lub kierownika robót dokonania poprawek bądź ponownego wykonania wadliwie wykonanych robót, a nawet może wstrzymać dalsze roboty budowlane np. w przypadku, kiedy takie roboty mogą spowodować zagrożenie np. katastrofą budowlaną.

Kiedy go zatem należy ustanowić?

Przede wszystkim, na każdej wystarczająco skomplikowanej budowie, organ administracji architektoniczno-budowlanej może nałożyć na inwestora obowiązek ustanowienia inspektora nadzoru inwestorskiego (a także obowiązek zapewnienia nadzoru autorskiego, o czym w innym artykule). Taki obowiązek jest nakładany w decyzji o pozwoleniu na budowę. Czy jednak zawsze organ może nałożyć na inwestora taki obowiązek? Nie – prawo budowlane wyraźnie wskazuje, że dotyczy to tylko sytuacji uzasadnionych wysokim stopniem skomplikowania obiektu lub robót budowlanych bądź przewidywanym wpływem na środowisko. 

W jakich sytuacjach jeszcze należy ustanowić inspektora nadzoru inwestorskiego?

Oprócz powyższej sytuacji, kiedy to organ decyduje, czy inspektor musi być ustanowiony, są sytuacje, w których inspektor musi być ustanowiony, niezależnie od stopnia skomplikowania budowy. Mamy to dokładnie określone w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 19 listopada 2001 r. w sprawie rodzajów obiektów budowlanych, przy których realizacji jest wymagane ustanowienie inspektora nadzoru inwestorskiego. W dużym skrócie, ustanowienie inspektora nadzoru inwestorskiego jest wymagane przy budowie obiektów budowlanych według ich konkretnego rodzaju i przeznaczenia – w tym obiektów budowlanych:

1) użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego o kubaturze 2.500 m3 i większej,

2) wpisanych do rejestru zabytków, w zakresie przebudowy, rozbudowy oraz wykonywania rekonstrukcji lub remontów,

3) budynków i budowli:

1. a) o wysokości nad terenem 15 m i większej,
2. b) zawierających pomieszczenie zagrożone wybuchem w rozumieniu przepisów przeciwpożarowych,
3. c) wymagających uwzględnienia ruchów podłoża, w tym spowodowanych wpływem eksploatacji górniczej,
4. d) z zainstalowaną mocą elektryczną 1.000 kW i większą,
5. e) technicznych o kubaturze ponad 2.500 m3, związanych z obiektami budowlanymi, o których mowa w pkt 12,

4) mostów, estakad i obiektów podobnych,

5) zapór ziemnych i wałów przeciwpowodziowych o wysokości 3 m i większej lub chroniących miasta, wsie, obszary rolne i leśne o powierzchni powyżej 1.000 ha oraz budowli technicznych związanych z tymi obiektami budowlanymi,

6) budowli piętrzących o różnicy poziomów lustra wody 3 m i większej oraz ścian oporowych o wysokości 3 m i większej,

7) budowli zbiornikowych naziemnych i podziemnych na materiały stałe, płynne i gazowe:

1. a) niebezpieczne dla ludzi, mienia i środowiska,
2. b) o wysokości lub zagłębieniu 5 m i większych,

8) ujęć i przepompowni wód śródlądowych o wydajności powyżej 300 m3/h lub głębokości 100 m i większej,

9)  stacji uzdatniania wody i oczyszczania ścieków o wydajności 50 m3/h i większej,

10) służących do składowania i usuwania, wykorzystywania lub unieszkodliwiania odpadów,

11) linii elektroenergetycznych o napięciu 110 kV i większym oraz stacji elektroenergetycznych, rozdzielczych i przetwórczych z nimi związanych,

12) linii telekomunikacyjnych przewodowych i radiowych – dalekosiężnych (międzynarodowych, międzymiastowych i wewnątrz strefowych) oraz linii pomiędzy centralami,

13)  sieci gazowych:

1. a) gazociągów o ciśnieniu nominalnym 5 kPa i większym,
2. b) gazociągów o ciśnieniu nominalnym do 5 kPa i średnicach przewodów większych niż 150 mm, z wyjątkiem przyłączy gazowych o ciśnieniu nie większym niż 400 kPa,
3. c) obiektów tłoczni gazu,
4. d) obiektów stacji gazowych, wyposażonych co najmniej w dwa ciągi redukcyjne,

14) rurociągów oraz obiektów i urządzeń z nimi związanych:

1. a) ciepłowniczych:

– tradycyjnych o średnicy 310 mm i większej,

– preizolowanych o średnicy 200 mm i większej,

1. b) wodociągowych o średnicy 200 mm i większej oraz kanalizacyjnych o średnicy 400 mm i większej,
2. c) innych transportujących czynnik płynny lub gazowy niebezpieczny dla ludzi, mienia i środowiska,

15) dróg krajowych, wojewódzkich i powiatowych oraz związanych z nimi bezpośrednio obiektów budowlanych, w tym tuneli drogowych i innych budowli,

16) kanałów żeglugi śródlądowej oraz melioracyjnych,

17) sieci melioracyjnych na obszarze powyżej 100 ha,

18) kanałów energetycznych,

19) dróg szynowych, wraz z przeznaczonymi do prowadzenia ruchu budynkami, budowlami i urządzeniami,

20) urządzeń transportowych linowych i linowo-terenowych służących do publicznego przewozu osób w celach turystyczno-sportowych,

21) budowli pola naziemnego ruchu lotniczego na lotniskach.

Na co jeszcze warto zwrócić uwagę z perspektywy kwestii obligatoryjnych?

Obowiązek taki został także przewidziany dla realizacji obiektów budowlanych lub ich części według konkretnych wymogów konstrukcyjnych – przykładowo takich, które zawierają: 

1) ustroje konstrukcyjne, takie jak powłoki, łupiny, tarcze, łuki i kopuły oraz linowe wiszące bez względu na ich rozpiętość, a także fundamenty inne niż proste ławy i stopy fundamentowe posadowione bezpośrednio na stabilnym gruncie nośnym,

2) elementy konstrukcyjne:

1. a) o rozpiętości 12 m i większej, wysięgu 3 m i większym lub o wysokości jednej kondygnacji 6 m i większej,
2. b) poddane obciążeniu użytkowemu 5 kN/m2 i większemu, obciążeniu zmiennemu ruchomemu, a także zwymiarowane z uwzględnieniem wpływów dynamicznych, termicznych, skurczów materiałowych lub ruchów podpór,
3. c) sprężane na budowie lub na miejscu ich wbudowania w obiekcie budowlanym, a także poddane zabezpieczeniu cięgien sprężających i ich urządzeń kotwiących.