Sprawy budowlane jedynie z pozoru wydają się prostym procesem inwestycyjnym. W praktyce stanowią zbiór wielu zależności i obowiązków występujących u każdej ze stron umowy. Na pozór wydaje się, że to wykonawca, jako podmiot biorący na siebie wykonanie przedmiotu umowy, powinien dołożyć wszelkich starań, aby wykonać swoje zobowiązanie należycie. Co jednak z pozycją zamawiającego? Czy jego rola polega tylko na zapłacie umówionego wynagrodzenia? Czy przebieg całego procesu wykonania umowy pozostaje poza obszarem jego obowiązków? Dowiedz się właśnie w tym artykule!
Na czym polegają obowiązki zamawiającego?
Art. 354 par. 2 KC stanowi, że zamawiający jest zobowiązany do współdziałania z wykonawcą w celu prawidłowego realizacji przedmiotu umowy. Doktryna wskazuje, że na zamawiającym ciąży obowiązek nie tylko współdziałania, ale również lojalności względem wykonawcy. Tutaj podkreśla się również współpracę w wykonywaniu przez wykonawcę obowiązków składających się na ciążące na nim zobowiązanie.
Przede wszystkim, zamawiający powinien w każdych okolicznościach powstrzymać się od działań, które mogłyby doprowadzić do naruszenia zasad uczciwości i słuszności w ramach łączącego obie strony stosunku prawnego. Takie działania mogą polegać przykładowo na umyślnym utrudnianiu kontaktu lub intencjonalnym opóźnianiu odbioru końcowego robót w celu powstania opóźnienia w realizacji przedmiotu umowy przez wykonawcę. Powoduje to możliwość np. naliczenia kary umownej.
W jaki sposób orzecznictwo podchodzi do obowiązków zamawiającego?
W 2015 r. Sąd Najwyższy wydał wyrok w tym zakresie (IV CSK 297/14), podkreślając, że „przy wykonywaniu zobowiązania powinien z dłużnikiem współdziałać wierzyciel. Każdy z nich zobowiązany jest baczyć na uzasadniony interes kontrahenta i nie czynić nic takiego, co by wykonywanie zobowiązania komplikowało, hamowało lub utrudniało. Ten negatywny obowiązek spoczywa na wierzycielu zawsze”.
Oprócz tego w wyroku z 19 kwietnia 2018 r. (I CSK 765/17), Sąd Najwyższy podkreślił omawiany obowiązek zamawiającego, wskazując, że „w zależności od okoliczności konkretnego przypadku wierzyciel w różnej postaci powinien współdziałać z dłużnikiem, aby dłużnik mógł wywiązać się z ciążącego na nim zobowiązania. Naruszenie tego obowiązku natomiast może w konkretnych okolicznościach zostać ocenione nie tylko jako sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, lecz również sprzeczne z prawem”. Co więcej, jak wskazał Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 27 listopada 2018 r. o sygn. akt V ACa 861/17 – „narusza ustawowy obowiązek współdziałania z dłużnikiem przy wykonaniu zobowiązania (art. 354 § 2 KC), wierzyciel, który pomimo wielu działań podejmowanych przez dłużnika, opieszale wykonuje czynności nadzorcze nad realizacją kontraktu”.
Obowiązek współdziałania zamawiającego
Zamawiający w związku z powyższymi tezami z orzecznictwa, działając w sposób omawiany powyżej lub nie podejmując żadnych działań w celu współpracy z wykonawcą, wyraźnie czyni wbrew obowiązkowi współdziałania. Naraża się tym samym na negatywne konsekwencje. Uchylanie się przez zamawiającego od koniecznego niekiedy współdziałania może prowadzić do zniesienia odpowiedzialności wykonawcy z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, w szczególności zaś do zniweczenia zwłoki dłużnika, jeżeli takowa będzie miała miejsce.
Potrzebujesz pomocy w przypadku sporu związanego z prawem budowlanym?
Do każdej sprawy należy podejść w sposób indywidualny. Niestety spory budowlane mają mocno zróżnicowany charakter. Umówmy się na spotkanie i doprecyzujmy wszelkie szczegóły. W trosce o dobro Twojego interesu wolę omówić wszelkie detale i następnie dopasować do niego właściwe rozwiązania prawne. Ostatecznie – zajmę się wszelkimi kwestiami formalnymi w Twoim imieniu. Zapraszam do kontaktu!
