Jednostronny odbiór robót budowlanych – na co zwrócić uwagę?

Odbiór robót budowlanych to innymi słowy częściowy bądź końcowy odbiór przedmiotu umowy. Stanowi to niezwykle istotnym elementem procesu inwestycyjnego zarówno dla zamawiającego, jak i wykonawcy. Zamawiający może weryfikować postępy na budowie przy odbiorze częściowym lub całej inwestycji przy końcowym. Natomiast wykonawca zazwyczaj jest uprawniony w następstwie do wystawienia faktury i otrzymanie wynagrodzenia. Protokół odbioru często jest warunkiem wystawienia faktury i następnie zapłaty przez zamawiającego. Na co zwrócić uwagę przy jednostronnym odbiorze robót budowlanych? Dowiedz się właśnie w tym artykule!

Na czym polega odbiór robót budowlanych?

Odbiór jest czynnością dwustronną. Oznacza to, że obie strony najczęściej poprzez uprawnionych pracowników, stawiają się na budowie i dokonują oceny, czy prace zostały wykonane zgodnie z warunkami umownymi. Kolejnym krokiem jest spisanie protokołu odbioru. Trzeba jednak zwrócić szczególną uwagę na fakt, że odbiór robót nie jest synonimem podpisania protokołu odbioru. Protokół jedynie stwierdza, że odbiór został dokonany. W przypadku odmowy odbioru, z reguły po stronie zamawiającego – w określonych sytuacjach druga strona będzie miała możliwość sporządzenia protokołu jednostronnego. Nie wymaga to udziału drugiej strony. 

Jednostronny odbiór – zabezpiecz się odpowiednio w umowie

Warto w tym zakresie odpowiednio skonstruować kontrakt i zawrzeć w nim odpowiedni zapis. Wystarczy, że do treści dotyczących odbioru zostanie dodany zwrot: „w przypadku odmowy lub braku stawiennictwa Zamawiającego, Wykonawca będzie uprawniony do dokonania odbioru jednostronnego, równoważnego z odbiorem przez obie strony umowy”. Oprócz tego często dodawane są warunki takiego odbioru – np. ponowne wezwanie drugiej strony do dokonania odbioru i wyznaczenie dodatkowego terminu na odbiór. Zapis tego typu pozwala Wykonawcy wystawić fakturę i zwolnić się z odpowiedzialności za ewentualne opóźnienie w wykonaniu przedmiotu lub danego etapu umowy.

Co jednak jeśli Twoja umowa nie przewiduje jednostronnego odbioru robót?

Wówczas również możesz wystawić protokół jednostronny, jednak w tej kwestii należy zachować szczególną ostrożność. Trzeba dokładniej opisać z czego wynika Twoje uprawnienie. Generalnie z pomocą przychodzi orzecznictwo Sądu Najwyższego (SN) i wynikający z zasad lojalnej współpracy stron obowiązek współpracy Zamawiającego z Wykonawcą. Dotyczy on prawidłowego wykonania umowy. 

Zobowiązania inwestora w tym zakresie wynikają zarówno z art. 647 KC jak i z art. 18 ust. 1 pkt 4 Prawa budowlanego, gdzie do obowiązków Zamawiającego należy zorganizowanie realizacji procesu budowy, a w tym zapewnienie: wykonania i odbioru robót budowlanych. Warto także zwrócić uwagę na poniższe ciekawe spostrzeżenia SN:

• sporządzenie jednostronnego protokołu odbioru prac budowlanych przez wykonawcę jest dopuszczalne, jeżeli od jego sporządzenia uzależniona jest zapłata wynagrodzenia. Blokuje się w ten sposób potencjalną możliwość szantażu podmiotu zobowiązanego do zapłaty (inwestora, generalnego wykonawcy) wobec wykonawcy (podwykonawcy) – wyrok SN II CKN 673 / 97,
• jeżeli wykonawca zgłosił zakończenie robót budowlanych, inwestor obowiązany jest dokonać ich odbioru – wyrok SN II CKN 28 / 97,
• w sytuacji, gdy wymagalność roszczenia o wynagrodzenie za wykonane roboty uzależniona jest od protokolarnego odbioru robót, decydujące znaczenie ma nie tylko sporządzenie takiego protokołu, ale w razie jego braku, bądź odsunięcia tej czynności w czasie, w stosunku do okresu, w którym wykonano roboty, istotne znaczenie mają także przyczyny, które to spowodowały. W sytuacji, bowiem, kiedy zamawiający z przyczyn leżących po jego stronie uchybia obowiązkowi odbioru robót, następują skutki zwłoki po jego stronie i takie zachowanie pozostaje bez wpływu na roszczenie wykonawcy, który uprawniony jest do żądania wynagrodzenia, a roszczenie jego staje się wymagalne z chwilą, w której po spełnieniu obowiązków przez wykonawcę, odbiór powinien nastąpić – wyrok SA w Katowicach I ACa 1027/99.

Potrzebujesz pomocy w odbiorze robót budowlanych?

Kiedy istnieje problem z dokonaniem odbioru, a od niego zależy zapłata wynagrodzenia, warto rozważyć dokonanie odbioru jednostronnego. Należy zawsze jednak dobrze się do takiego odbioru przygotować, aby nie narazić się później na zarzut nieprawidłowego odbioru. Masz wątpliwości co do swojej sprawy? W takim wypadku umówmy się na spotkanie. Omówimy na nim wszystkie niezbędne szczegóły i dopasujemy indywidualnie do Ciebie możliwe rozwiązania prawne. Zapraszam do kontaktu!