Obowiązek zbadania dokumentacji projektowej przez wykonawcę

Inwestor co do zasady przedstawia potencjalnemu wykonawcy dokumentację projektową. Najczęściej ma to na celu doprowadzenie do zawarcia umowy. Dzięki dokumentom wykonawca może pierwsze zdecydować, czy podejmie się wykonania danego projektu, a po drugie – zadecydować za jaką kwotę wynagrodzenia. Na czym więc z tej perspektywy polega obowiązek zbadania dokumentacji projektowej? Jakie istnieją ku temu podstawy? Dowiesz się tego właśnie w tym artykule.

Dokumentacja projektowa – kilka istotnych szczegółów

Należy podkreślić, że projekt przygotowuje specjalista z odpowiednią wiedzą i umiejętnościami dotyczącymi projektowania. Architekt pracuje nad danym projektem długie miesiące, a potem wykonawca w terminie najwyżej miesiąca musi przejrzeć projekt w sposób na tyle szczegółowy, aby określić termin realizacji oraz wynagrodzenie. Z tego względu nie można wymagać od wykonawcy aby ten badał szczegółowo projekt. Wykonawca powinien dostrzec jedynie takie wady dostarczonej dokumentacji projektowej, które mają charakter oczywisty i mogą być dostrzeżone przy dołożeniu zwykłej staranności, jednakże bez potrzeby dokonywania specjalistycznych obliczeń i analiz projektu. Wykonawca robót budowlanych nie musi bowiem dysponować specjalistyczną wiedzą z zakresu projektowania – musi jedynie umieć odczytać projekt i realizować inwestycję zgodnie z tym projektem oraz zasadami sztuki budowlanej. Inwestor nie może więc oczekiwać od wykonawcy, że ten wyłapie najmniejsze błędy i niedociągnięcia w pracy wykwalifikowanego architekta posiadającego specjalistyczną wiedzę w temacie projektowania.

Dokumentacja projektowa z perspektywy polskiego orzecznictwa

W przypadku, gdy inwestycja nie jest realizowana w systemie zaprojektuj i wybuduj, wówczas wyłącznie Inwestor (w stosunku do GW) odpowiada za przygotowanie projektu budowlanego oraz pozostałej dokumentacji wykonawczej, a przygotowując dokumentację nierzetelnie, działała na własne ryzyko i niebezpieczeństwo.  Jak wskazuje się w orzecznictwie:

• Wykonawca nie ma obowiązku szczegółowego sprawdzania projektu budowlanego, zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 27 marca 2000 r. III CKN 629/98, Wykonawca nie ma obowiązku szczegółowego sprawdzenia dostarczonego projektu w celu wykrycia jego wad (art. 651 k.c.).;

• Projektant zgodnie z ustawą prawo budowlane jest samodzielnym uczestnikiem procesu budowlanego i jest odpowiedzialny za prawidłowe wykonanie oraz nadzór nad projektem budowlanym.  Zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 23 stycznia 2020 r. II OSK 2089/18, Zasadą jest, że odpowiedzialność za merytoryczną zawartość projektu architektoniczno-budowlanego ponoszą wyłącznie projektant oraz ewentualnie osoba sprawdzająca projekt, którzy mają obowiązek złożyć oświadczenie o sporządzeniu projektu budowlanego zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej (art. 20 ust. 4 p.b.).

• Obowiązkiem zamawiającego działającego na podstawie przepisów ustawy o zamówieniach publicznych jest opisanie przedmiotu zamówienia na roboty budowlane za pomocą dokumentacji projektowej oraz specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót budowlanych (art. 31 p.z.p.) oraz opisanie przedmiotu zamówienia w sposób jednoznaczny i wyczerpujący, za pomocą dostatecznie dokładnych i zrozumiałych określeń, uwzględniając wszystkie wymagania i okoliczności mogące mieć wpływ na sporządzenie oferty. Zamawiający ponosi ryzyko wadliwie przygotowanej dokumentacji, na której bazuje przystępujący do przetargu, oceniając czy cena w stosunku do zakresu robót realizuje jego interesy ekonomiczne. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 25 czerwca 2018 r. I AGa 17/18,

W jakim stopniu badanie projektu budowlanego należy do obowiązków wykonawcy?

Do obowiązków wykonawcy nie należy specjalistyczne badanie projektu budowlanego. Wykonawca jest jedynie obowiązany odczytać projekt i wykonać roboty budowlane zgodnie z jego założeniami oraz zasadami sztuki budowlanej. W wyroku z dnia 27 grudnia 2011 r., KIO 2649/11, Krajowa Izba Odwoławcza, odnosząc się do obowiązku sprawdzenia dostarczonego projektu w celu wykrycia jego ewentualnych wad, w sytuacji gdy zamawiający wymagał, aby wykonawca złożył oświadczenie, że zapoznał i upewnił się co do prawidłowości i kompletności przekazanej przez Zamawiającego dokumentacji projektowej oraz złożonej przeze mnie (przez nas) oferty i dokumentów do niej załączonych oraz zobowiązujemy się wykonać wszelkie roboty niezbędne do należytej realizacji przedmiotu zamówienia, przychyliła się do stanowiska wyrażonego w wyroku z dnia 23 sierpnia 2010 r., KIO/UZP 1698/10, że: nawet złożenie oświadczenia o prawidłowości i kompletności przekazanej dokumentacji projektowej nie oznacza, że obowiązek weryfikacji dotyczy merytorycznej kontroli projektu przez wykonawcę oraz że zgłoszenie uwag czy wad ograniczone być może jakimś czasookresem. Zawsze może zdarzyć się sytuacja, że jakieś usterki nie zostaną przez kogokolwiek zauważone na etapie sprawdzania projektu i ujawnią się dopiero na etapie jego realizacji. Tym bardziej nie można uznać, iż niezgłoszenie jakichś uwag traktowane może być jako działanie zawinione ze strony Wykonawcy.

Jak słusznie zauważył Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 27 marca 2000 r., III CKN 629/98, z brzmienia art. 651 k.c. nie sposób wyprowadzić wniosku, że wykonawca ma obowiązek dokonywać w każdym przypadku szczegółowego sprawdzenia dostarczonego projektu w celu wykrycia jego ewentualnych wad. Wykonawca robót budowlanych nie musi bowiem dysponować specjalistyczną wiedzą z zakresu projektowania; musi jedynie umieć odczytać projekt i realizować inwestycję zgodnie z tym projektem oraz zasadami sztuki budowlanej.

Jednocześnie należy zwrócić uwagę, że przygotowanie projektu budowlanego dla tak skomplikowanego oraz wielowątkowego zadania inwestycyjnego, jakim jest budowa dużych obiektów budowlanych, wymaga wytężonej pracy projektanta/projektantów przez co najmniej kilka miesięcy, a zazwyczaj przygotowanie projektu do przetarg trwa nawet powyżej roku. Tym samym na etapie składania oferty na udzielenie zamówienia, żaden wykonawca nie ma możliwości techniczno-organizacyjnych, aby dokonać szczegółowej weryfikacji projektu budowlanego w terminie 30 dni od daty ogłoszenia zamówienia.

SIWZ wedle wyroku z marca 2015 r.

Zapisy w SIWZ muszą mieć charakter precyzyjny i jednoznaczny, a wątpliwości powstałe na tym tle muszą być rozstrzygane na korzyść wykonawcy. Wszelkie niezgodności treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia należy rozpatrywać na korzyść wykonawców. W wyroku z dnia 18 marca 2015 r., III Ca 70/15, Sąd Okręgowy w Nowym Sączu zwrócił uwagę, że Zapisy w SIWZ (…) muszą mieć charakter precyzyjny i jednoznaczny, a wątpliwości powstałe na tym tle muszą być rozstrzygane na korzyść wykonawcy (…).

Podobnie orzekła Krajowa Izba Odwoławcza w wyroku z dnia 11 sierpnia 2014 r., KIO 1557/14, Wykonawcy nie mogą ponosić negatywnych konsekwencji w związku z niezastosowaniem się do niejasnych wymagań SIWZ, a wszelkie wątpliwości interpretacyjne w tym zakresie winny być rozstrzygane na korzyść wykonawców, oraz w wyroku z dnia 7 października 2013 r., KIO 2260/13, Wszelkie niejasności w treści dokumentacji sporządzonej przez zamawiającego należy tłumaczyć na korzyść wykonawców, zaś ewentualne błędy popełnione w toku postępowania przez zamawiającego nie mogą wpływać negatywnie na sytuację wykonawców, biorących udział w postępowaniu.